Os afiadores

Os afiadores foron unha industria ambulante moi importante para Galicia, pero hoxe en día esta industria está a piques de desaparecer. Ao longo dos séculos moitos foron os homes que saíron da provincia de Ourense —tamén coñecida como a terra da chispa—e foron traballar coa roda polo mundo adiante. A maioría dos afiadores saíron dos concellos de Nogueira de Ramuín, O Pereiro de Aguiar, Montederramo, Castro Caldelas, San Xoán de Río e Chandrexa de Queixa.

O oficio de afiador é autónomo. Ao principio os afiadores cargaban coa roda; logo ían polos camiños empuxando por ela; máis tarde, montados os aparellos de afiar nunha bicicleta e, posteriormente, nunha motocicleta ou mesmo facendo os automóbiles de talleres ambulantes. Estes homes saíron de Galicia e percorreron as terras do Estado español. Eran profesionais que adoitaban ser emigrantes temporeiros, pois afiaban durante uns meses e logo, na época de traballos duros na terra ou na colleita dos froitos, volvían á casa para traballar na aldea. Moitos deles chegaron a instalar talleres fixos en Castela, Navarra, Cataluña, Valencia, Sevilla etc. Outros afiadores preferiron embarcar e traballar en países americanos acompañados da roda na procura de Eldorado. Unha constante en todos os afiadores que entrevistei foi o orgullo de pertencer a esta profesión, xa que puideron vivir dela moi dignamente e sempre con absoluta independencia.

Na aldea de Vilouriz (Nogueira de Ramuín) o señor Manuel Rodríguez Álvarez fabricou rodas para a maioría dos afiadores ao longo de moitos anos. Este artesán, que traballou ata pouco antes do seu pasamento (4 de abril do 2009), herdara o oficio do seu avó, que fora tamén un grande artesán e que tivera o taller en Liñares, no mesmo concello. Coa desaparición do señor Manuel Rodríguez perdemos unha parte moi importante da industria artesanal galega. Sen o seu traballo constante e profesional, moitos milleiros de afiadores ourensáns non terían a ferramenta que os converteu en industrias ambulantes en calquera lugar de España ou das Américas. Cómpre dicir que moitos afiadores investían os cartos que gañaban coas rodas na construción das mellores casas das aldeas.