Filgueira Valverde, persoeiro das letras galegas do 2015

Don Xosé Filgueira Valverde (Pontevedra 1906-1996) foi un dos grandes intelectuais galegos do século XX. Deixounos unha inmensa obra a través dos máis de douscentos libros e centos de artigos sobre distintos xéneros literarios, pero tamén a súa participación na creación e consolidación de institucións fundamentais para a nosa cultura: o Museo de Pontevedra, o Seminario de Estudos galegos, o Instituto Padre Sarmiento de Estudios Galegos ou o Consello de Cultura Galego.

Coñecía a figura do profesor Filgueira, pero foi aló pola primeira década dos anos oitenta cando Basilio Losada nos presentou no Museo de Pontevedra, o home que nos deu unha lección maxistral dos contidos do museo, por algo fora a alma máter da súa fundación. Pasado un tempo, o profesor Filgueira aceptou unha invitación miña para dar unha conferencia no edificio da Pedrera de Barcelona dentro do marco dunha semana da cultura galega que, cunha exposición sobre o libro galego, organizabamos naquel marco incomparable do edificio de Gaudí.

Foi tamén aló polo 1982 cando, nunha xuntanza na que participaba o común amigo, fiscal e poeta, Manuel Casado Nieto, Filguira propúxome publicar edicións facsímiles da revista Logos, na que colaboraran ilustres galegos da época, entre eles Vicente Risco e Castelao. Aceptamos a propostas e tamén fixemos edición facsímile da revista Alborada. As dúas edicións levan introdución do propio Filgueira. Ao mesmo tempo recuperamos desde a nosa editorial, tamén en formato facsímile, a revista La Centuria, de Vicente Risco, e Ronsel, de Correa Calderón.

Sobre estas recuperacións na serie Resgate escribe o profesor Filgueira: «As revistas recadan, dun xeito moi vivo, a colleita cultural de cada tempo. Son coma espellos onde se reflicten feituras e actitudes que os libros non sempre poden coller. Ábrennos horizontes non sospeitados, fornécennos datos que só nelas podemos atopar».

Todas elas son xa un patrimonio da nosa lingua e da nosa cultura. Por iso que no mes do maio, no mes das nosas letras, quero render a miña lembranza e gratitude a aquelas persoas esforzadas que nos tempos complicados das décadas dos vinte e dos trinta do século pasado, e con poucos medios, foron capaces de deixar testemuña dunha parte da historia de Galicia a través das páxinas impresas destas revistas.

 

Descarga o texto introdutorio de Filgueira Valverde á edición facsímile de 1990
premendo na imaxe da capa de Alborada