O tema da Guerra Civil do 36 foi profusamente estudado dentro e fóra do Estado español e, tamén, dende moitos aspectos e posicións ideolóxicas distintas. Pero o tema non está esgotado e aínda é posible localizar algunhas testemuñas, documentos ou fotografías que poden chegar a enriquecer os aspectos máis humanos daquel conflito.
Eu mesmo protagonicei un destes descubrimentos por casualidade. Lembro que aínda era un cativo cando coñecín a señora González. Vivía ela coa súa familia en Sas de Penelas, a case catro quilómetros da miña aldea, Quintela. O seu fillo Luís e mais eu fomos xuntos á academia que tiña D. Santiago en Sas de Penelas e nela preparei o meu ingreso para facer o bacharelato. Para min tanto a señora Carmelita coma o seu fillo Luís eran uns veciños máis e daquela ignoraba a tráxica historia desta muller; historia que coñecín despois de medio século a través da súa protagonista. Foi unha casualidade, se cadra, unha casualidade afortunada, xa que os testemuños de Carmelita seguen sendo fundamentais para a recuperación da memoria histórica e continúan a achegar, ademais, elementos que nos poden axudar a comprender a dimensión tráxica daquel conflito bélico.
E como as casualidades existen, vou tratar de expoñer outra que me sucedeu na cidade da Habana. Hai moitísimos anos que colecciono libros, documentos e retratos antigos. Esta afección levoume a percorrer diferentes mercados de libros antigos no Brasil, Montevideo, Buenos Aires, Nova York, A Habana... Precisamente, nesta última cidade descubrín dun xeito casual algo que considero interesante. Entre as páxinas dun libro de Historia atopei unha fotografía antiga de cor sepia que me impresionou profundamente. Esta imaxe reflectía con todo o seu dramatismo as consecuencias dos bombardeos que o bando fascista levou a cabo sobre a cidade de Barcelona o 27 de febreiro de 1938. Esta foto amosa os cachotes dun edificio derrubado e como uns homes tentan rescatar unha persoa que se atopa atrapada neles. A imaxe por si mesma é impresionante e déixanos a todos impotentes diante desta traxedia. Hoxe en día podemos dicir que este tipo de imaxes son habituais, pois a nosa ollada está acostumada a recibir en directo por televisión escenas semellantes dos múltiples conflitos bélicos que hai en diversas partes do mundo. Cando atopei esta fotografía, fixeime no rótulo comercial que aparece na esquina superior dereita da imaxe: Farmacia Taxonera. Como levo máis de corenta anos vivindo en Barcelona, o nome deste cartel fíxoseme coñecido e puiden comprobar que esta farmacia aínda existe hoxe en día.
O efecto da traxedia que se reflicte na imaxe chega a desbordar amplamente a consideración de anécdota, xa que esta fotografía penetra de cheo no corazón da xente e o fotógrafo estaba alí no mesmo instante de producirse o bombardeo. Os seus protagonistas son cidadáns anónimos e, seguramente, moitos deles xa non están entre nós, pois apreciamos que son homes adultos. Se cadra algúns destes homes morreron posteriormente por mor dos frecuentes bombardeos que se levaron a cabo en Barcelona; isto nunca o saberemos.
Estou convencido de que están ocultos aínda moitos documentos gráficos como o que estou comentando aquí. Algúns poderémolos atopar en mercados de libros antigos e outros, se cadra, teranos gardados nas casas os familiares dos protagonistas da contenda; pero grazas aos estudos e ás investigacións recuperaremos a memoria histórica a través de documentos orais, escritos ou gráficos.
Eu mesmo protagonicei un destes descubrimentos por casualidade. Lembro que aínda era un cativo cando coñecín a señora González. Vivía ela coa súa familia en Sas de Penelas, a case catro quilómetros da miña aldea, Quintela. O seu fillo Luís e mais eu fomos xuntos á academia que tiña D. Santiago en Sas de Penelas e nela preparei o meu ingreso para facer o bacharelato. Para min tanto a señora Carmelita coma o seu fillo Luís eran uns veciños máis e daquela ignoraba a tráxica historia desta muller; historia que coñecín despois de medio século a través da súa protagonista. Foi unha casualidade, se cadra, unha casualidade afortunada, xa que os testemuños de Carmelita seguen sendo fundamentais para a recuperación da memoria histórica e continúan a achegar, ademais, elementos que nos poden axudar a comprender a dimensión tráxica daquel conflito bélico.
E como as casualidades existen, vou tratar de expoñer outra que me sucedeu na cidade da Habana. Hai moitísimos anos que colecciono libros, documentos e retratos antigos. Esta afección levoume a percorrer diferentes mercados de libros antigos no Brasil, Montevideo, Buenos Aires, Nova York, A Habana... Precisamente, nesta última cidade descubrín dun xeito casual algo que considero interesante. Entre as páxinas dun libro de Historia atopei unha fotografía antiga de cor sepia que me impresionou profundamente. Esta imaxe reflectía con todo o seu dramatismo as consecuencias dos bombardeos que o bando fascista levou a cabo sobre a cidade de Barcelona o 27 de febreiro de 1938. Esta foto amosa os cachotes dun edificio derrubado e como uns homes tentan rescatar unha persoa que se atopa atrapada neles. A imaxe por si mesma é impresionante e déixanos a todos impotentes diante desta traxedia. Hoxe en día podemos dicir que este tipo de imaxes son habituais, pois a nosa ollada está acostumada a recibir en directo por televisión escenas semellantes dos múltiples conflitos bélicos que hai en diversas partes do mundo. Cando atopei esta fotografía, fixeime no rótulo comercial que aparece na esquina superior dereita da imaxe: Farmacia Taxonera. Como levo máis de corenta anos vivindo en Barcelona, o nome deste cartel fíxoseme coñecido e puiden comprobar que esta farmacia aínda existe hoxe en día.
O efecto da traxedia que se reflicte na imaxe chega a desbordar amplamente a consideración de anécdota, xa que esta fotografía penetra de cheo no corazón da xente e o fotógrafo estaba alí no mesmo instante de producirse o bombardeo. Os seus protagonistas son cidadáns anónimos e, seguramente, moitos deles xa non están entre nós, pois apreciamos que son homes adultos. Se cadra algúns destes homes morreron posteriormente por mor dos frecuentes bombardeos que se levaron a cabo en Barcelona; isto nunca o saberemos.
Estou convencido de que están ocultos aínda moitos documentos gráficos como o que estou comentando aquí. Algúns poderémolos atopar en mercados de libros antigos e outros, se cadra, teranos gardados nas casas os familiares dos protagonistas da contenda; pero grazas aos estudos e ás investigacións recuperaremos a memoria histórica a través de documentos orais, escritos ou gráficos.
Nenhum comentário:
Postar um comentário